Venedik ve Kostantiniyye_{Tarihte Osmanlı-Venedik İlişkileri}

Bertelé İstanbul'da bulunduğu sırada Venedik Sarayı'nın ihtişamı karşısında büyülendi ve binanın tarihinden hareketle başladığı araştırmalar Osmanlı-Venedik ilişkilerini ele alan bu eserin ortaya çıkmasına neden oldu. Bertelé Venedik temsilcilerinin faaliyetlerini incelerken, Osmanlı devlet erkânıyla ilişkilere, tantanalı ve itibarlı günler kadar, ıstırap dolu günlere de yer verir. Bu ilişkiler arasında tarihte büyük bir iz bırakmamış kişiler yani Galata yöneticileri, kadılar ve hatta yeniçeriler de kendilerine yer bulur. Venedik Sarayı'nda elbette diplomasi, siyaset ve dinsel eğilimler başroldedir ve balyoslarla diğer temsilcilerin tutumları bunlara göre işlenir. Bu arada, binada muhtelif zamanlarda kültür adamları da kalır ve eserler yaratırlar: ilk edebiyat tarihi araştırmacılarından G.B. Donadu, G. Battista Toderini; teşkilat üzerine bir eser yazan P. Busenello; İstanbul'u ve Osmanlı askeri teşkilatını inceleyen Luigi Ferdinando Marsigli; Kuzey Afrika'ya yaptığı seyahat izlenimlerini ve II. Osman'ın katli sırasındaki buhranlı günleri kaleme alan drağman G.B. Salvago da bunlar arasındadır. Elimizdeki kitap, Venedik balyoslarının yabancı elçilerle ilişkilerine dair bilgiler de içerir ve komşu elçilik binalarının yapımı, gelişmesi, konuk kişilerin özellikleri belirtilir. Venedik balyoslarının Boğaziçi taraflarında yazlık mekânlar edinme veya başta veba olmak üzere hastalıklardan kaçma girişimleri sırasında beğendikleri yerlerden bahsederken de Boğaziçi'nin Avrupa yakasının gelişmesine ve salgın hastalıklara dair önemli ayrıntılar aktarır. Kitabın zengin görsel malzemeleri araştırmacılar ve tarih meraklıları için ayrı bir kazanç oluşturmaktadır. Bu eseri dilimize kazandıran Prof. Dr. Mahmut H. Şakiroğlu Venedik ve İtalya'daki Türk tarihine bağlı kalıntılar üzerine çeşitli makaleler kaleme aldı. Çeşitli ansiklopedilere biyografi maddeleri yazdı. İtalyan Hükümeti'nin ver Cavaliere di Bene Merito nişanına sahiptir.